Basmane Gezi Rehberi

1876 yılında Regie Generale adlı bir Fransız firması tarafından inşa edilen gar, 1922 yılında Büyük İzmir Yangını’nda hasar gören yapılardan. 1926 yılında ise Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın kurulmasıyla onarılarak işler hale getirilmiş. Yıllar önce 9 Eylül kutlamaları da bu garın önünde yapılırmış. Hatta tarihi savaşlara giden askerler buradan uğurlanırmış. Sayısız yolculuğa tanıklık eden, Fransız mimarisinin izlerini görebileceğiniz garı görmeden gitmeyin. 

Basın tarihi açısından önemli anıları içerisinde barındıran İzmir Basın Müzesi’nde İzmir Gazeteciler Cemiyeti’ne ait eski fotoğraf makineleri, teleks ve baskı makineleri, daktilolar, gazetelerin nüshaları yer alıyor. Müzede Hasan Tahsin Odası, Öldürülen Gazeteciler Odası, Atilla İlhan Odası, TV stüdyosu, matbaa, karanlık oda gibi bölümler bulunuyor. Ayrıca burada Uğur Mumcu’nun bilgisayarını; Çetin Emeç’in kravatını, mendilini; Abdi İpekçi’nin daktilosunu ve dolmakalemini görmek mümkün. Müze pazartesi günleri kapalı. Giriş ücreti alınmayan müzeyi diğer günler 09.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. 

Dünyanın en eski köprüsünü görmeye ne dersiniz? Guinnes Rekorlar Kitabı’nda dünyanın en eski köprüsü olarak tescillenen Kervan Köprüsü hakkında şiirler yazılmış, şarkılar söylenmiş. Roma, Osmanlı ve Bizans’ın kullanmış olduğu köprünün etrafında bir zamanlar dut ağaçları, serviler ve çınarlar varmış. MÖ 850 yıllarında Meles Çayı üzerine inşa edilen köprü günümüzün en önemli tarihi yapılarından biri. 

Yıldız Sineması ilk açıldığında yazlık bir sinemaymış. 1954 yılında ise kapalı sinemaya dönüştürülmüş. 1957 yılında tekrar inşa edilmiş ve kapılarını Zeki Müren konseriyle açmış. Raj Kapoor’un Avare filmi ilk kez burada gösterilmiş ve rekor kırmış. Nice konserler, tiyatrolar sinemaya konuk olmuş. Güreş müsabakalarının dahi yapıldığı sinema maalesef 1989 yılında kapanmış. Yerine ise halı saha yapılmış. Açıkhava müzesi gibi bir yer olan Basmane’nin en değerli simgelerinden biri Eski Yıldız Sineması şimdilerde ise Yıldızlar Spor Tesisi olarak kullanılıyor. 

Çoksesliliğin ilk simgelerinden biri olan radyo, Latince ışıma anlamına gelen Radius sözcüğünden gelmektedir. Altınpark bölgesinde bulunan Radyo ve Demokrasi Müzesi, 5 Aralık 2013 yılında ziyaretçilerine kapılarını açtı. İçerisinde çok sayıda plak, 150 çeşit radyo ve interaktif eser barındıran müze altı oda ve bir kütüphaneden oluşmakta. Ayrıca burada hem çocuklara hem de yetişkinlere yönelik drama çalışmaları yapılmaktadır. Her ay farklı konularda filmler gösterilmektedir. Ayrıca radyo programcılarıyla da söyleşiler düzenlenmektedir. Pazar ve pazartesi günleri dışında açık olan müze saat 09.00-17.00 arasında ziyarete açıktır, ücretsiz olarak ziyaret edebilirsiniz. 

23 Ocak 2014 tarihinde açılan İzmir Kadın Müzesi, insan merkezli müzecilik anlayışının en değerli ve önemli örneklerinden biridir. Üç kattan oluşan tarihi bina içerisinde faaliyet gösteren müze, Tilkilik semtinin en gözde yapılarından biri olma özelliğini taşıyor. Anadolu kadınının gücünü, unutulmaya yüz tutmuş geçmişini dünyaya hatırlatma misyonu taşıyan İzmir Kadın Müzesi, Avrupa ve geleneksel Türk mimarisinden öğeleri içinde taşıyor. Müzede, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 1929 senesinde Ankara Palas’ta manevi kızı Nebile Hanım’ın düğününde onunla dans ederken çekilmiş bir fotoğrafı yer alıyor. Ayrıca Antik Çağda Anadolu’da Kadın, Geçmişten Günümüze Kadın ve Video Art odaları bulunuyor. Müzenin bahçesinde Cahide Sonku, Füreya, Afife Jale, Halide Edip Adıvar gibi değerli kadınlarımızın maskları yer alıyor. Müzede ayrıca Nazım Hikmet’in heykeli, Protesto ve Kadınlar Odası, Koleksiyon Eserler Odası bulunuyor. Cumhuriyet Dönemi’nden de kıymetli eser ve belgeleri bulabileceğiniz müzede çok daha fazlası var. Mutlaka ziyaret etmenizi öneririz. Pazar ve pazartesi günleri kapalı olan müze, diğer günler saat 09.00-17.00 arasında ziyaret edilebilir. Girişler ücretsizdir. 

Bir Rum Ortodoks Kilisesi olan Aziz Vukolos Kilisesi, 1866-1867 yıllarında eski bir tapınak alanının üzerine inşa edilmiş. Rum Ortodoks Cemaati tarafından inşa edilen kilise, İzmir’in ilk piskoposları Aziz Vukolos ile Aziz Polycarpe’a adanmış. Rum nüfusunun İzmir’den ayrılışıyla cemaatsiz kalan kilise 2010 senesinde restorasyon çalışmaları ile canlandı. Hatta bu restorasyon sırasında Mikail, Cebrail ve Aziz Yuhanna’nın temsili resimleri de ortaya çıkarıldı. 2014 senesinde ise 92 senenin ardından ilk kez bir ayin düzenlendi içerisinde. Şu anda burası bir kültür merkezi olarak kullanılıyor. Altınpark’ın arkasından yürüyerek buraya ulaşabilir, ferah bahçesinde soluklanabilirsiniz. 

Yönetmen Zeki Demirkurbuz’un Masumiyet adlı filmi bu sokakta bulunan Saray Otel’de çekilmiştir. Bölgedeki Dibek Sokağı (1296 sokak) zaman içinde Oteller Sokağı olarak anılmaya başlanmıştır. Konuttan dönüşerek günümüze gelmiş oteller, günümüzde farklı sosyo-ekonomik sınıfları ağırlamaktadır. 1936 yılında İzmir Enternasyonel Fuarı ile o dönemde bu bölgedeki konaklama ihtiyacı iyice artmış. Tarihe tanıklık eden bu otellerin olduğu sokağın girişinde Halit Ziya Uşaklıgil’in 1878-1893 yıllarında kalıp eserlerini yazdığı ev de bulunmaktadır. Ancak bu ev, 1926 yılında Uşakizade Sadık Bey tarafından otele dönüştürüldü. Ayrıca Latife Hanım’ın doğduğu ev de yine bu bölgede bulunmaktadır. Atatürk’ün İzmir’in kurtuluşundan sonra gelip kaldığı İstiklal Oteli de yine bu bölgede bulunmaktadır. 19. yüzyıldan kalma yapılardan oluşan bu sokağı görmenizi tavsiye ederiz. Ege Üniversitesi öğrencileri bu sokağın diğer yüzüyle ilgili belgesel çekmiş. İki bölüm olan bu belgeseli buraya ve şuraya tıklayarak izleyebilirsiniz.

1814 yılında Osmanzadeler’den Seyyid İsmail Rahmi Efendi tarafından yaptırılan Dönertaş Sebili, su mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. Anafartalar Caddesi ve 945 Sokak’ın kesişiminde bulunan sebil, köşesindeki sütunun dönmesi nedeniyle bu isme sahiptir. Alaturka kiremit kaplı yapı, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilmiştir. 

17. yüzyılda inşa edildiğini söylenen hamam hala misafirlerin kullanımına açık. Burası Basmane Garı’nın çok yakınında tarihi bir bina. Eskiden burada içilebilir su kullanılırmış ve 28 adet keseci çalışırmış. 

1896 yılından bu yana hizmet veren Tarihi Basmane Fırını’nın eski adı Muzafferiyet-i Milliye. Eskiden burada ekmeğin yanı sıra insanların evlerinden getirdiği börekler, tatlılar da pişiriliyormuş. İkinci Dünya Savaşı’nda yaşanan ekmek sıkıntısına da tanıklık eden fırında hala çok çeşitli ekmekler satılıyor.